A) TİCARİ İŞLETMEDE TESLİM / EX WORKS (EXW)
"Ex works" satıcının malları işletmesinde (fabrika,depo
v.s.) alıcı emrine hazır tutmakla teslim yükümlülüğünü yerine getirdiği
anlamındadır. Satıcı, aksi kararlaştırılmadıkça malın alıcı tarafından sağlanan
bir araca yüklenmesinden yada malların ihraç gümrüğünden geçirilmesinden sorumlu
değildir. Alıcı bu noktadan itibaren varış yerine değin , malın taşınması ile
ilgili tüm gider ve risklerin yükümlülüğünü taşır. Bu terim tüm satış şekilleri
içinde satıcı için en az yükümlülüğü ihtiva eden bir satış şeklidir.
Bu
teslim şeklinde sözleşmede belirtilen satış bedeline yalnızca ambalajlanmış mal
bedeli dahildir. Yani teslim tarihinden itibaren her türlü nakliye, yükleme,
boşaltma ve sigorta masrafları alıcı tarafından ödenmektedir.
B) TAŞIYICIYA
TESLİM / FREE CARRIER (FCA)
Bu terim ile
satıcının teslim yükümlülüğü, malların ihraç gümrüğünden geçirilip, alıcı
tarafından belirlenen taşıyıcıya, belirlenen yer yada noktada teslimi ile son
bulur.
Eğer alıcı tarafından kesin bir teslim yeri
belirtilmemişse, satıcı taşıyanın malları teslim alacağı yer civarında bir yer
belirleyebilir. Ticari uygulamalar taşıyıcı ile sözleşme yapılabilmesi için
satısının yardımını gerektirirse (Örneğin demir ve hava yolu taşımacılığında)
satıcı riziko ve masraflar alıcıya ait olmak üzere hareket edebilir.
C)
GEMİ DOĞURULTUSUNDA TESLİM / FREE ALONGSIDE SHIP (FAS)
Bu terim ile
satıcının teslim yükümlülüğü, belirlenen limanda malların gemi doğrultusunda
rıhtım veya mavnaya konmasıyla sona erer. Bu da, bu andan itibaren, malla ilgili
tüm gider, yitik veya hasar rizikolarının alıcı tarafından üstlenilmesi
anlamındadır. Malın yükleme, boşaltma , nakliye ve sigorta masrafları alıcı
tarafından ödenir. FAS'da sözleşmede belirtilen satış bedeline hem mal bedeli,
hem de rıhtıma kadar yapılan nakliye ücreti dahildir.
Bu terim,
alıcının ihraç için malları gümrükten çekmesi gerektiğini belirtir. Alıcı
doğrudan yada dolaylı olarakj ihraç işlemlerini yerine getirmeyecekse
kullanılmamalıdır.
Bu terim yalnızca deniz veya içsu taşımacılığında
kullanılır.
D) GEMİ BORDASINDA TESLİM / FREE ON BOARD (FOB)
Bu
terim ile satıcının teslim yükümlülüğü belirlenen yükleme limanında mallar gemi
küpeştesini açtığı andan itibaren yerine getirilmiş olur. Mallarla ilgili tüm
gider yitik veya hasar rizikoları bu noktadan itibaren alıcı tarafından
üstlenilir. Eğer gemi küpeştesi pratikte birşey ifade etmiyorsa (örneğin
roll-on/roll-off veya konteyner taşımacılığında olduğu gibi) FCA teriminin
kulanılması daha doğru olur.
E) MAL BEDELİ
veya NAVLUN / COST AND FREIGHT( CFR)
Bu terim ile
satıcı belirlenen varış limanına malı gönderebilmek için gerekli tüm giderleri
ve navlunu ödemek zorundadır. Ancak malla ilgili yitik bir hasar rizikoları ile
giderlerde görülebilecek artış, yükleme limanında malların gemi küpeştesini
geçmesi anından itibaren satıcıdan alıcıya devredilmiş olur.
CFR terimi
satıcının ihraç için malları gümrükten geçirmesi gerektiğini belirtir.
F)
MAL BEDELİ, SİGORTA ve NAVLUN / COST, INSURANCE AND FREIGHT (CIF)
Bu terim ile
satıcı CFR'deki yükümlülüklerine aynen sahiptir. Ancak ek olarak, malların
taşınması sırasında yitik veya hasar rizikosuna karşı deniz sigortası temin
etmek durumundadır. Satıcı sigorta sözleşmesini yapar ve sigorta primini öder.
Alıcı bu terim ile satıcının sigortada sadece minimum kuvertür temin etme
yükümlülüğü bulunduğunu bilmelidir.
Bu terim
satıcının ihraç için malları gümrükten geçirmesi gerektiğini belirtir. Bu terim
sadece deniz ve iç su taşımacılığında kullanılır. Eğer gemi küpeştesi pratikte
birşey ifade etmiyorsa CIP terimini kullanmak daha uygun olur.
G) TAŞIMA
ÜCRETİ ÖDENMİŞ OLARAK TESLİM / CARRIAGE PAID TO (CPT)
Bu terim
satıcının, malın kararlaştırılan varış yerine kadar taşınması için gerekli
navlunu çdediği anlamına gelir. Malın yitik ve hasarına ait rizikolarla birlikte
taşıyıcıya teslimden itibaren doğabilecek ek masraflar, malların taşıyıcının
nezaretine verilmesinden itibaren satıcıdan alıcıya geçer.
Taşıyıcı bir
taşıma sözleşmesinde demir, kara, deniz, hava, içsu taşımacılığı yada bunların
birleşmesi sonucu ortaya çıkan taşımacılık işlemini üstlenen kimsedir.
H)
TAŞIMA ÜCRETİ ve SİGORTA ÖDENMİŞ OLARAK TESLİM / CARRIAGE AND INSURANCE PAID TO
(CIP)
Bu terim ile satıcı CPT'deki yükümlülüklerine aynen
sahiptir. Ancak ek olarak malların taşınması sırasında yitik veya hasar
rizikosuna arşı kargo sigortası temin etmek durumundadır.
Satıcı sigorta
sözleşmesini yapar ve sigorta primini öder .
I) SINIRDA
TESLİM / DELIVERED AT FRONTIER (DAF)
Bu terim satıcının teslim
yükümlülüğünün, malların ihraç için gümrükten geçirilip, sınırda belirlenen yer
yada noktada ancak bitişik ülkenin gümrük sınırndan önce emre hazır tutulmasıyla
sona ermesini ifade eder.
Sınır terimi ,
ihraç ülkesinin sınırı da dahil olmak üzere herhangi bir sınır için
kullanılabilir. Dolayısıyla, terimin içinde sözkonusu sınırın her zaman nokta ya
da yer belirtilerek kesin şekilde tanımlanmış olması hayati olarak önem
taşımaktadır.
J) GEMİDE TESLİM / DELIVERED EX SHIP (DES)
Bu terim ile
satıcının teslim yükümlülüğü, malı belirlenen varış limanında, gemi bordasında,
ithal gümrüğünden geçirmeden alıcının emrine hazır tutmakla sona erer. Satıcı,
malların belirlenen varış limanına getirilmesi için gereken tüm gider ve
rizikoları üstlenir. Bu terim sadece deniz veya içsu taşımacılığı için
kullanılabilir.
K) RIHTIMDA TESLİM ( GÜMRÜK VERGİ ve HARÇLARI ÖDENMİŞ
OLARAK) / DELIVERED EX QUAY(Duty Paid) (DEQ)
Rıhtımda Teslim
(Gümrük Vergi ve Harçları Ödenmiş Olarak)
Bu terim ile
satıcının teslim yükümlülüğü, malları belirlenen varış limanında ithal
gümrüğünden geçirilmiş olarak, rıhtım üzerinde alıcı emrine hazır tutmakla sona
erer.
Satıcı, malların o noktaya kadar taşınmasıyla ilgili
vergi, resim ve diğer harçlarda dahil olmak üzere tüm riziko ve giderleri
üstlenir.
Bu terim satıcı dolaylı yada dolaysız yoldan ithal lisansi
sağlayamayacaksa kullanılmamalıdır. Eğer taraflar malların alıcı tararfından
gümrükten geçirilmesi ve gümrük vergilerinin ödenmesini istiyorlarsa "dutiy
paid" yerine "duty unpaid" terimini kullanmalıdır. Eğer taraflar satıcının
yükümlülükleri arasından malların ithali için ödenecek bir takım giderleri
çıkarmak istiyorlarsa (KDV gibi) bunu, bu etkiyi yaratacak sözcükler ekleyerek
kesinleştirmelidirler.
L) GÜMRÜK RESMİ ÖDENMEMEİŞ OLARAK TESLİM / DELIVERED DUTY
UNPAID (DDU)
Bu terim ile satıcının teslim yükümlülüğü, malların ithal
ülkesinde, belirlenen yerde emre hazır tutulması ile sona erer. Satıcı, malların
o noktaya kadar taşınması ve gümrük formalitelerinin yerine getirilmesi ile
ilgili riziko ve giderleri üstlenmek durumundadır (İthalat için ödenmesi gereken
vergi resim ve harçlar hariç).
Alıcı malların
zamanında ithal için gümrükten çekilmemesinden kaynaklanan ek gider ve
rizikoları üstlenmek durumundadır.
Eğer taraflar
satıcının gümrük formalitelerini yerine getirip bundan doğabilecek gider ve
rizikoları üstlenmesini istiyorlarsa bunu, bu etkiyi yaratacak sözcükler
ekleyerek kesinleştirmelidirler.
Eğer taraflar
satıcının yükümlülüklerine malların ithali için gerekli bazı giderleri eklemek
istiyorlarsa (KDV gibi) bunu, bu etkiyi yaratacak sözcükler ekliyerek
kesinleştirmelidirler. Bu terim taşıma şeklinden bağımsız olarak kullanılabilir.
M)
GÜMRÜK RESMİ ÖDENMİŞ OLARAK TESLİM / DELIVERED DUTY PAID (DDP)
Bu terim
ile satıcının teslim yükümlülüğü, malların ithal ülkesinde belirlenen yerde emre
hazır tutulması ile sona erer. Satıcı, malların o noktaya kadar taşınması, ithal
gümrüğünden geçirilmesi için gerekli vergi, resim ve diğer harçlar dahil olmak
üzere riziko ve giderleri üstlenmek durumundadır. EXW terimi satıcı için ne
kadar az yükümlülük ifade ediyorsa, DDP terimi de o kadar çok yükümlülük ifade
etmektedir.